Onlangs hebben de politieke partijen tijdens een commissiedebat met elkaar gedebatteerd over de opvang van vluchtelingen in onze gemeente. CVO wil vanuit Bijbelse begrippen als barmhartigheid en rechtvaardigheid dit vraagstuk benaderen. Echter, de huidige opgave die op de gemeente afkomt valt niet te verwezenlijken. CVO heeft tijdens het debat aandacht gevraagd voor dit feit: we zitten muurvast, met alle gevolgen van dien. Fractievoorzitter Tom de Nooijer riep het college op tot een lobby richting Den Haag, maar helaas vond deze oproep geen gehoor.
Onhaalbaar hoge doelstellingen en aantallen
Grofweg zijn er op dit moment 3 á 4 categorieën waar van de gemeente een bijdrage wordt gevraagd rond dit dossier. Concreet gaat het over de opvang van asielzoekers, gemeentelijke opvang van Oekraïners, capaciteit voor crisisnoodopvang, en tot slot ook de huisvesting van statushouders. Op dit moment is veruit de belangrijkste van deze categorieën de huisvesting van statushouders (asielzoekers die een tijdelijke verblijfsstatus hebben gekregen), omdat deze taakstelling als enige wettelijk is vastgelegd. De rest betreffen ‘opdrachten’ van bovenaf, of een zogeheten ‘regeling’, in het geval van Oekraïners.
Voorheen ging dit nog wel prima voor Oldebroek, en werd de huisvesting van statushouders gehaald. Sterker nog, Oldebroek werkte vorig jaar zelfs nog ‘in het voren’. Echter, dit jaar, 2023, zitten meerdere gemeenten, en zeker ook Oldebroek, volledig klem. Zoals het ernaar uitziet, gaan we geen enkele doelstelling realiseren, en gaan we niet eens bijna voldoen aan de Oldebroekse taakstelling voor huisvesting statushouders.
Een ontluisterend overzicht, dat met de beste wil van de wereld niet op een normale manier vlot te trekken valt. Daar komt nog eens bij dat op dit moment er ook bij de realisatie van de statushouders mensen zitten waarvoor op dit moment slechts tijdelijke huisvesting is gevonden. Daar zal deze zomer ook nog eens permanente huisvesting voor moeten worden gezocht. Dit komt dus nog bovenop de huidige taakstelling.
Visie van CVO op Oldebroekse bijdrage
Wat vindt CVO, na bovenstaande constateringen, van de huidige bijdrage van Oldebroek en wat willen wij voor de toekomst? Nogmaals wil CVO dit thema benaderen vanuit zowel barmhartigheid als ook rechtvaardigheid. Dit betekent concreet dat Oldebroek als gemeente weldegelijk een bijdrage kan leveren, maar daarbij moet altijd rekening worden gehouden met de lokale draagkracht van onze gemeenschap. Wij vinden de huidige aantallen in de verschillende taakstellingen niet te dragen, te hoog. Hoe graag we misschien ook iedereen zouden willen helpen die vlucht voor oorlog en geweld, er zijn grenzen aan wat we aankunnen. Ook richting onze eigen inwoners hebben we een verantwoordelijkheid om een dienstbare overheid te zijn. Zo bleek na schriftelijke vragen van CVO, dat de huidige inschrijftijd (bij Omnia Wonen) voor een Oldebroeker voor een sociale huurwoning 15,9 jaar is, terwijl een statushouder in onze gemeente gemiddeld (ruim een) jaar wachttijd heeft. Een hoge extra druk, op onze toch al krappe woningmarkt, is mede om die reden onverantwoord voor naar onze inwoners.
Op dit moment pleegt Oldebroek met name veel inzet op de via de gemeente opgevangen Oekraïners in het Buitencentrum (’t Loo). Onlangs zijn Tom en Carlo namens CVO, met andere mensen vanuit de Oldebroekse politiek, te gast geweest bij het Buitencentrum. Er worden tussen de 87 en 100 mensen opgevangen op dit moment, wat erg goed gaat, mede door de gigantische inzet van diverse ambtenaren. Ook is er weinig tot geen overlast, wat voor ons een belangrijk criterium is. CVO staat achter deze, weliswaar hoge, maar goede bijdrage vanuit Oldebroek. Echter, het contract loopt eind oktober dit jaar af. Wij zouden graag zien dat ook daarna op deze plek opvang gerealiseerd blijft worden.
Spreidingswet
Weer terug naar de grote (onhaalbare opgaven) voor Oldebroek. Zoals gezegd is op dit moment alleen de huisvesting van statushouders in de wet vastgelegd. Deze taakstelling in 2023 hiervoor gaat bij lange na niet gehaald worden. Samen met de andere opdrachten waar we niet aan voldoen, is dit al een gigantische molensteen om de nek van de gemeente. Echter, onlangs is de zogeheten Spreidingswet voor behandeling naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat betekent, dat de opvang van asielzoekers óók wettelijk verplicht gaat worden. Dit zal een extra wettelijke verplichting zijn die we niet kunnen nakomen, terwijl we nú al onze opdrachten niet na kunnen komen.
Bovendien zal dit ook ten koste gaan van het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen. Op dit moment is het namelijk zo dat er een verzoek van het COA gedaan kan worden aan de gemeente voor een azc. De gemeente peilt dan het draagvlak en beslist (in normale gevallen) dan zelf of er wel of geen azc komt. In de nieuwe wet verdwijnt onze lokale autonomie, en wordt er helemaal geen rekening meer gehouden met het draagvlak onder onze eigen bevolking, maar wordt het doorgedrukt van bovenaf. Uiterst onverstandig en funest voor het vertrouwen van onze inwoners in het asielbeleid en de overheid.
CVO is hartgrondig tégen deze dwangwet, en wil graag dat het college in Den Haag gaat lobbyen om deze wet niet aan te nemen. Dit is ook niet zo gek: toen er vorig jaar een slecht stikstofkaartje landde, spraken we ons als gemeente ook uit tegen het Haagse boerenbeleid. Of neem wethouder Vos, die de vorige raadsperiode ook veelvuldig in Den Haag te vinden was, om te pleiten voor meer geld vanuit het Rijk voor de zorgtaken van onze gemeente. Of burgemeester Haseloop, die zich krachtig (en terecht!) uitsprak voor het verbieden van 3-MMC of het tegengaan van laagvliegroutes bij Lelystad Airport.
Reactie college en politieke partijen
Helaas bleek tijdens het debat weinig urgentiebesef van zowel het college als de andere partijen. Het college weigert te gaan lobbyen tegen deze onuitvoerbare wet.
Het college stelde zelfs op onze vraag, wat dit alles gaat betekenen voor de Oldebroekse samenleving, dat ‘kan niet op het kerkhof ligt, en wil niet ernaast ligt’. CVO reageerde daarop dat wij wel willen, maar dat niet alles kan. Er zijn nogmaals grenzen aan onze draagkracht. Helaas werd hier met geen woord over gerept. Al met al is CVO daarmee teleurgesteld in de bijdragen van het college en de andere partijen in dezen.
Vervolg: hoe nu verder?
Het college gaat met de input vanuit de raadscommissie nu voor elke doelgroep een verschillende strategie uitwerken. CVO had vooraf aan de vergadering, schriftelijk gevraagd op welke termijn het college denkt terug te komen met een uitgewerkt plan naar de raad. Hier werd op geantwoord dat daar nog geen tijdspad voor is opgesteld. In de vergadering vroeg Tom de Nooijer hierop door, maar het college kwam maar niet met een termijn, tot grote ontevredenheid van CVO. We hebben geen idee wanneer we nu een plan kunnen verwachten, terwijl het probleem zeer urgent is.
Wél werd geconcludeerd dat er in het plan zogeheten tussenvoorzieningen gaan worden uitgewerkt, wat in algemene zin op de instemming van CVO kan rekenen.
CVO zal het college tot snelheid blijven manen, met realiteitszin over de draagkracht van onze gemeente. We hopen dat het college als nog zal besluiten om ons uit te spreken tegen het huidige Haagse asielbeleid wat wordt gevoerd, waarbij de asielketen volledig vastloopt door met name de onhoudbare hoge instroom, wat op dit moment belangrijke waarden als barmhartigheid, rechtvaardigheid en draagvlak compleet om zeep helpt.