Ankeiler: We communiceren wat af met elkaar. Tenminste, als je kijkt naar de nog uitdijende keuze in sociale media.

We communiceren wat af met elkaar. Tenminste, als je kijkt naar de nog uitdijende keuze in sociale media. Op school leren onze kinderen dat je voor communicatie een zender en een ontvanger nodig hebt, en iets er tussenin dat de boodschap overbrengt. Dat ‘iets’ heet dan een medium, zoals vroeger een telegram, brief of fax. Inmiddels gaat het vooral om mail, facebook, sms, twitter, whatsapp. Ik noem snapchat, tiktok enz. niet omdat ik daar ‘niet op zit’. Al deze vormen hebben iets gemeenschappelijks: je typt een tekst, voegt eventueel nog een bijlage toe, klikt op ‘verzenden’ en weg is het. Hoe sociaal is dat?

Je ziet het om je heen en ervaart het elke dag: je schiet je boodschap naar de satelliet, zonder te weten of dat aankomt, of de ander hem wel wil hebben, wat die ander ervan vindt. Het zijn vormen van wat in vaktaal heet ‘eenzijdige communicatie’, want de reactie is niet bekend. Je kunt kort even van je af schrijven, het is zeker gemakkelijk als je via deze afstandelijke vorm je gram wilt halen, wilt afgeven op iets of iemand, of zelfs anoniem je a-sociale aberraties de vrije loop wilt laten. Ja, ik weet dat dit eenzijdig is, want ik zie wel degelijk de vele mooie gebruiksmogelijkheden; ik wil de meeste sociale media an sich echt niet missen: hoe kan ik anders die vakantie naar Lemelerveld boeken, of deze column naar de redactie mailen?

Maar graag wil ik nu in dit kersverse nieuwe jaar aandacht vragen voor een superieur medium dat steeds verder in ongenade lijkt te vallen. Ik bedoel ‘het gesprek’. Dat kan telefonisch, maar nog beter face-to-face, terwijl je elkaar in de ogen kijkt. Want dan zie je of je overkomt en welke emotie het bij de ander oproept. Ervaring met jongeren leert dat er onder hen een zekere schroom, angst zelfs bestaat voor zo’n contact. De ‘sociale’ media dwingen ons in de mal van korte tekstjes, soms nog gestript door afkortingen als ff-en, asap e.d. en zo raken ze vervreemd van telefoongesprek of bezoek. Afstandelijk, je ziet de emotie niet, mist elke nuance. Ook het gevoel voor taal en spelling verschraalt, echt jammer.

Onze digitale wereld vergroot dat probleem ook onder volwassenen, zoals je dat wel kent als je in een wachtkamer zit, het openbaar vervoer, of in het afhaalrestaurant op de bestelling wacht. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Wie nog steeds in de supermarkt komt kan het waarnemen: mensen die intensief in een gesprek zijn geraakt met een blik doperwten in de hand. Mooi dus dat er nog steeds mensen zijn die zomaar met een ander durven te praten. Nu lees ik net dat drie op de vier Nederlanders snakken naar een harmonieuze samenleving; ze zijn de harde toon in debatten en media zat. Dat probleem ervaren ze minder in eigen kring; zou dat komen omdat je in eigen kring normaler met elkaar omgaat dan wat gewoon lijkt te zijn geworden op sociale media?

Daar ligt dan ook meteen mijn wens voor 2023: echte persoonlijke ontmoetingen van mens tot mens, waarbij je niet langs elkaar heen praat, maar naar elkaar luistert en ingaat op wat de ander zegt. De sociale media zijn een zielloos medium, een tekst wegsturen heeft risico’s zoals hierboven genoemd. Maar een goed gesprek werkt helend voor de ziel. Dus wens ik iedereen die dit leest een zinvol, gezond, maar ook communicatief- inhoudelijk sociaal 2023 toe; met veel gesprekken van gezicht tot gezicht en van hart tot hart.

Ton van Leijen (avanleijen@lijbrandt.nl)

💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: info@locomediagroep.nl.

Meer over

Deel dit artikel