advertentie
Daarin komen pas scheuren als de pijn of het verdriet heel dichtbij komt over wie je liefhebt, in familie- of vriendenkring. Ouderen kennen dat zeker als er bij het stijgen der jaren in de leeftijdsgroep steeds meer gaten vallen. Omgekeerd spelen die relaties natuurlijk een belangrijke rol in hoe we zelf met de moeilijke kanten van het leven omgaan.
Ingrijpende eigen ervaringen en ouder worden zijn dus twee factoren die ons helpen of zelfs dwingen realistischer over deze dingen te zijn, eerlijker naar onszelf toe. Toen ik hierover zat na te denken las ik toevallig een interview met iemand die heel veel ervaring heeft in een hospice *). Ze vertelde onder andere dat mensen pas in die omstandigheden meer verdieping ervaren in hun leven en hun relaties. Eén onderdeel uit het interview trof me bijzonder, als ze zegt: “Alle maskers vallen af. Mensen zijn vaak erg zichzelf bij ons in het hospice. Dat is haast jaloersmakend. Alsof je eerst dood moet gaan om te ontdekken dat je je niet door meningen van anderen hoeft te laten leiden en echt jezelf te worden.”
Toen ik het met een wijze vriendin hierover had zei ze dat je inderdaad niet zou moeten wachten tot je stervende bent; mensen zouden al veel eerder zichzelf moeten durven zijn. We waren het erover eens dat je zomaar geleefd kunt worden door een omgeving die dingen van je verwacht, of onder druk kunt staan van mensen die verwachten dat je je conformeert aan hun opvatting, of van een groep die je een spelbederver vindt als je niet met de meute meedoet. Dit hoeft je niet altijd op een agressieve manier duidelijk te worden gemaakt, het kan ook heel subtiel of sluipend. Hoe gauw passen we ons niet aan uit angst om er anders niet meer bij te horen, of genegeerd, buitengesloten te worden.
Dit gaat niet over verantwoordelijkheid nemen voor je omgeving, solidariteit of naastenliefde opbrengen, iets voor een ander over hebben waar je zelf eigenlijk geen zin in hebt. Het gaat wel om verzet tegen groepsdwang, omdat ‘het zo hoort’ of ‘wij dat hier zo gewend zijn’ en vul maar aan. Het kan in je familie gebeuren, in de buurt, onder vrienden of schoolgroep, in kerk, werk, sportclub, overal. Dat is niet altijd gemakkelijk. Al helemaal niet voor jongere generaties met al hun influencers en onbetrouwbare nieuwsbronnen. Dan is het goed om na te denken over je eigen overtuiging: wat jij het liefst zou doen of waarbij jij je het meest happy zou voelen.
En ja: het zou echt jammer zijn om dat pas te doen als we oud of krakkemikkig zijn, of alleen overgebleven.
*) Verpleegkundig specialist Cathelijne Verboeket-Crul in het ND van 3 mei; ze schreef er een boek over: Het leven loslaten; Singel uitgeverijen, 2024.
Ton van Leijen (avanleijen@lijbrandt.nl)
Heb je een tip of opmerking? Mail onze redactie via info@locomediagroep.nl.
